A column by Mehwish Abbasi in Awami Awaz - عوامي آواز 29-3-2014 #PPP and #MQM #unity #Sindh

My column in Daily Awami Awaz 29-3-2014 #PPP #MQM

پ پ ۽ ايم ڪيو ايم جو ٺاهه ڇو لازمي آهي؟  
 – مهوش شبير عباسي

آخر اها ڪهڙي قوت آهي جيڪا پيپلز پارٽي کي ايم ڪيو ايم سان مفاهمت لاءِ مجبور ڪري ٿي، هر ڀيري اها ذميواري پيپلز پارٽي طرفان رحمان ملڪ ۽ ايم ڪيو ايم جي اڳواڻي عشرت العباد ڪندو رهيو آهي چوندا آهن ته جن جي عمر جي خبر هجي انهن جا ڏند ڏسي ڇا ڪبو . هر ماڻهو جي علم ۾ آهي ته ايم ڪيو ايم کي ڊڪٽيٽر جنرل ضياءِ پالي وڏو ڪري پيپلز پارٽي جي سامهون آندو جيڪي پيپلز پارٽي کي ته ڪو وڏو نقصان نه پهچائي سگھيا البت مذهبي ڌريون جن جو سنڌ جي وڏن شهرن تي راڄ هوندو هو انهن لاءِ اسيمبلين جا دروازا بند ڪري ڇڏيا . جنهن بعد ايم ڪيو ايم ملڪ اندر حڪمراني ڪندڙ هر پارٽي جو حصو رهي آهي. هن وقت پيپلز پارٽي ۽ ايم ڪيو ايم۾ مفاهمت لاءِ ڳالهيون ٿي رهيون آهن ٻنهي پارٽين وچ ۾ مفاهمت ٿيندي نظر نه ٿي اچي جنهن جا سبب ڪهڙا به هجن ڳالهين کي ڪيترو به ڳجھو رکيو وڃي پر هر سمجھدار ماڻهو ڄاڻي ٿو ته ايم ڪيو ايم جا ڪهڙا مطالبا هوندا . هنن هر ڀيري حڪومتن کي مجبور ڪري پنهنجا مطالبا مڃرائي پنهنجا مفاد ماڻيا آهن جنهن ڪري سنڌ ۽ سنڌ جي سياست کي وڏو نقصان پهتو آهي ، سڀ کان اڳ سوچڻ جي اها ڳاله آهي ته هر ڀيري ايم ڪيو ايم سان ڳالهين لاءِ رحمان ملڪ کي پٽڪو ڇو ٿو ٻڌرايو وڃي ڇا سنڌ اندر سلجھيل سياسي رهنمائن جي ايتري کوٽ آهي يا اهي قوتون جيڪي ڳالهين لاءِ مجبور ڪن ٿيون انهن جو سنڌي ماڻهن مٿان اعتماد نه آهي .

هن وقت پيپلز پارٽي اڳواڻ بلاول ڀٽو زرداري پي پي پي ۽ ايم ڪيو ايم جي هلندڙ ڳالهين ۾ دلچسپي وٺي رهيو آهي جنهن ايم ڪيو ايم کي سنڌ حڪومت ۾ شامل ڪرڻ لاءِ آئين مخالف بيان ۽ سنڌ ٽوڙڻ وارا خيال تبديل ڪري تڪراري بيان واپس وٺڻ لاءِ چيو آهي جيڪو هڪ بهتر عمل آهي پر ايم ڪيو ايم جا ڏيکارڻ وارا ڏند هڪڙا آهن ته کائڻ وارا ٻيا آهن  ڇو ته جڏهن به کين پنهنجا مطالبا مڃرائڻ جي ضرورت پئي آهي ته هنن هر ڀيري سنڌ ٽوڙڻ ، الڳ صوبا گھرڻ، ڪراچي کي الڳ ڪرڻ جهڙا مطالبا ڪندا رهيا آهن ، ڪراچي کي پاڪستان کان الڳ ڪرڻ واري ڳالهه معمولي ڳالهه نه هئي ڪراچي کي پاڪستان کان الڳ ڪرڻ جو صاف مطلب پاڪستان ٽوڙڻ آهي ان جاءِ تي جيڪڏهن سنڌ جا سنڌي ماڻهو پنهنجا حق گھرن ٿا ۽ سنڌ کي الڳ ملڪ ڏسڻ چاهين ٿا ته اسٽيبلشمينٽ انهن کي باغي قرار ڏئي قتل ڪري چچريل لاش ڏئي رهيا آهي . تازو مقصود قريشي ۽ سلمان وڌو کي گوليون هڻي باه ڏئي ساڙي ماريو ويو ، ساڳي ڳاله جيڪڏهن متحده جو سربراهه ڪري ته اسٽيبلشمينٽ ۽ ميڊيا خاموش رهندا آهن جيڪو ٻٽو معيار آهي سنڌ جي وحدت کي ٽوڙڻ جي دل ۾ خواهش رکندڙ پنهنجن ارادن ۾ ڪڏهن به ڪامياب نه ٿيندا . پيپلز پارٽي جي گذريل دور ۾ پي پي جا اتحادي هئڻ باوجود الطاف حسين ۽ ايم ڪيو ايم اڳواڻ سنڌ ڌرتي خلاف بيان ڏيندا رهيا ڪراچي ، حيدرآباد ، ميرپورخاص جي ديوارن تي جيڪي نعرا لکيا ويا سي ڪيترين جاين تي اڄ به نظر اچي رهيا آهن  سندن اهڙن مطالبن تي پيپلز پارٽي ايم ڪيو ايم کي پاڻ کا ڌار نه ڪيو.

سنڌ سان مختلف نالن ۽ ٺاهن ۾ ڪيل ويساه گھاتين جو اڻ کٽ سلسلو جاري آهي سنڌ سان ترقي ، مفاهمت ۽ خوشحالي جي نالي تي ڇا ڇا نه ڪيو ويو آهي 21 صدي ۾ ترقي ، جمهوريت ۽ تهذيب جي نالي تي سنڌ سان ويساه گھاتيون ٿي چڪيون آهن سنڌ جي وسيلن ۽ زخيرن تي هميشه دشمنن جون نظرون رهيون آهن پوءِ اهو تيل ، ڪوئلو ، ذرعي پيداوار ، سامونڊي ذريعا ، ٻيٽ ، ٻيٽن جو وڪرو ، ذوالفقار آباد يا وري ٻٽو مڪاني نطام  ڇو نه هجي جنهن جي ڪري سنڌ ڏاڍ ۽ جبر جي دور مان گذري چڪي آهي سنڌ اندر وڏيرڪي ۽ ڀوتارڪي نظام سبب ورهاڱي کان وٺي اڄ تائين ڌرتي سان ڪا به سڄڻائپ نه ڪئي وئي آهي . اسان جا وڏيرا ۽ جاگيردار ڪوڙي غيرت ، قبيلائي انائن جي ور چڙهي بيگناه ماڻهن جو خون وهائي رهيا آهن غيرت جي نالي تي قتل ته ڄڻ اسان جي ثقافت ٿي وئي آهي بجاءِ ان جي جو سنڌ ڌرتي ۽ ان جي ماڻهن جا مسئلا حل ڪيون اسين اتحادن پويان لڳي پيا آهيون وقت اسانجي هٿن مان نه ويو آهي اسان کي گھرجي ته ڌارين ۽ غيرن جي سنڌ جي مسئلن ۾ مداخلت بند ڪرايون سنڌ جي سڄڻن کي گڏائي هلائڻ لاءِ  سنڌي سياستدانن سان صلاح مصلحت ڪري سنجيده فيصلا ڪريون جنهن ۾ سنڌ ۽ سنڌي عوام جي بهتري آهي جيڪو سنڌ ڌرتي ۽ سنڌي قوم کي ورهائڻ ۽ ويڙهائڻ جي ڪوشش ڪندو اهو اسان مان نه آهي ان لاءِ اسان کي مهذب طور طريقا اپنائڻا پوندا جنهن ۾ سڀني جي ڀلائي ۽ بهتري آهي باقي سنڌي ماڻهن جي صبر جو وڌيڪ امتحان نه ورتو وڃي . جڏهن اسان اهڙا فيصلا ڪنداسين ته ڪو به ايرو غيرو سنڌي ماڻهن کي نا اهل چوڻ جي جرات نه ڪندو ان لاءِ پيپلز پارٽي جي قيادت کي سنجيده فيصلا ڪرڻ گھرجن جيئن سنڌ ۽ سنڌي ماڻهن جا حق متاثر نه ٿين . اهو سون ئي گھوريو جيڪو ڪن ڇني.

A column by Mehwish Abbasi in Awami Awaz - عوامي آواز 20-3-2014 about #Women #Justice in #Pakistan when #Media take action

ميڊيا جي سهاري عورتن کي ملندڙ انصاف!

مهوش عباسي

اسانجي ملڪ ۾ فيشن بڻجي ويو آهي ته جيسيتائين ڪا به خبر ميڊيا تي نه ٿي اچي تيسيتائين ڪيڏو به وڏو مسئلو ڇو نه هجي پر اسان جا حڪمران پاڻ کي ان ڏوهه کان آجو سمجھن ٿا آخر ان ۾ ڪوتاهي ڪنهن جي آهي عدليه جي جوڙيل قانون جي ، حڪمرانن جي، انتظامي عملدارن جي يا اڃا به ڪي ٻيا فيڪٽر ان ۾ ملوث آهن . ڇا حڪمرانن ۽ عملدارن جي اها ذميواري ناهي ته ميڊيا تي خبر اچڻ کان پهريان ملڪ اندر ٿيندڙ ڪنهن به ڏوهه يا واقعي جي ايمانداري سان جانچ ڪري ملوث ماڻهن کي سخت سزائون ڏنيون وڃن مگر 67 سال گذرڻ باوجود اڃان تائين اسان پنهنجي مهذب پڻي جو ثبوت نه ڏنو آهي، جنهن سبب اسان وٽ احتجاجن جو اڻ کٽ سلسلو جاري آهي . اسان وٽ جتي دهشتگردي، بد امني، ڪرپشن ، پنهنجا نوازي  چوٽ چڙهيل آهي اتي عورتن سان ٿيندڙ ڏاڍاين ۽ تذليل جو اڻ کٽ سلسلو پڻ جاري آهي، جمهوريت جي دعويدار حڪمرانن ۽ ڊڪٽيٽرن عورتن جي بهتري لاءِ ڪيترائي قانون جوڙيا آهن مگر افسوس جو ان سڄي عرصي دوران عورتن کي انصاف پلئه نه پيو آهي، جنهن ڪري هر ڀيري عورت مرداڻي سماج جو شڪار ٿيندي رهي آهي، واقعا رونما ٿيڻ بعد وقت جي حڪمرانن ۽ انتظاميا عورتن مٿان ٿيندڙ تشدد ۽ ذيادتين جو وقتي طور نوٽيس ضرور ورتو آهي پر وقت گذرڻ سان گڏ ڊگھن ڪيسن کي منهن ڏيڻ سبب مجبور عورتن کي ڪيسن تان هٿ کڻڻ لاءِ سخت دٻاءُ وڌو وڃي ٿو جنهن ڪري هر ڀيري عورت نا انصافي جو شڪار ٿيندي رهي آهي.

مظفر ڳڙه ۾ شاگردياڻي سان ٿيل لڄا لٽ تي جڏهن کيس انصاف نه مليو ۽ ملوث ڏوهارين کي ڏيتي ليتي بعد با عزت بري ڪيو ويو، جنهن کانپوءِ شاگردياڻي زندگي مان بيزار ٿي پوليس اسٽيشن اڳيان پاڻ کي باهه ڏئي زندگي جو ڏيئو اجھائي ڇڏيو، اهو سڄو لقاءُ ڏسندڙ سندس زندگي بچائي نه سگھيا پر ڪنهن تماشبين وانگر اهو سڀ ڪجھه ٿيندي ڏسندا رهيا ، جڏهن اها خبر ميڊيا جي زينت بڻي تڏهن پنجاب جي وزير اعلى تحرڪ وٺندي ملوث ماڻهن ۽ انتظامي عملدارن خلاف سخت قدم کڻڻ جا حڪم جاري ڪيا ۽ سندن وارثن کي چند لکن جو چيڪ ڏئي پاڻ کي آجو قرار ڏئي ڇڏيو ، ڇا ايئن ڪرڻ سان نياڻي کي انصاف ملي ويو ؟ جيڪڏهن ملوث ماڻهن خلاف انتظاميا بروقت قدم کڻي کين قانون جي ڪٽهڙي ۾ آڻي ها ته شايد نياڻي جي زندگي بچي پوي ها . عورتن سان اهڙي قسم جا ڪيترائي واقعا روز جو معمول بڻيل آهن پر اسان جي حڪمرانن جي نظر اهڙن واقعن جي ميڊيا تي اچڻ کان پوءِ پوي ٿي آخر ڪيسيتائين اسان جي عوام کي ميڊيا جي سهاري جيئڻو ۽ مرڻو پوندو.

اهڙي قسم جو دل ڏکوئيندڙ هڪ ٻيو واقعو ٺل ۾ پيش آيو جتي عورتون بينظير انڪم سپورٽ ڪارڊ حاصل ڪرڻ لاءِ گڏ ٿيون جن جي تذليل ڪندي پوليس پاران عورتن تي لٺيون وسايون ويون، عورتن کي زخمي ڪيو ويو، لالچي عملدارن پاران سينٽر جا دروازا بند ڪيا ويا، جنهن سبب مجبور ۽ لاچار عورتن پنهنجا روا (پوتيون) ڳنڍي جيل نما 25 فٽ اوچين ڀتين تي چڙهي سينٽر اندر وڃڻ جي ڪوشش ڪئي جنهن دوران ڪيتريون عورتون ديوار تي چڙهندي زمين تي ڪري زخمي ٿي پيون اهڙا منظر ڏسي ايئن محسوس ٿي رهيو هو ته ڄڻ سنڌ جون عورتون ورلڊ رڪارڊ ٺاهڻ لاءِ هماليه جبل تي چڙهي رهيون هجن ، اهڙو منظر ڏسڻ سان انسانيت جو ڪنڌ شرم وچان جھڪي وڃي ٿو پر موجود انتظامي عملدارن کي ڪو به احساس نه ٿيو ۽ حسب معمول ميڊيا جي اک اهي منظر رڪارڊ ڪري دنيا آڏو رکيا ته بدنامي جي خوف کان عملدارن جانچ ڪرڻ جو اعلان ڪيو پر اسيمبلين اندر ويٺل عورت ميمبرن اهڙن حساس مسئلن تي خاموشي اختيار ڪري ورتي آهي، جنهن مان سندن سرداري، جاگيرداري ۽ وڏيرپ وارو ڪردار نظر اچي رهيو آهي ڇو ته اسيمبلين اندر ويٺل عورتون ڪنهن ماستر، هاري ناري يا ڪلارڪ جون نياڻيون نه آهن جو کين مظلوم عورتن مٿان ٿيندڙ ڏاڍ ۽ تشدد جو اثر ٿئي، هئڻ ايئن گھرجي ته عورتن مٿان ملڪ اندر ٿيندڙ واقعن جو نوٽيس سڀ کان پهرين ميمبر عورتن کي ئي وٺڻ گھرجي پر افسوس ايئن نه ٿي رهيو آهي، جڏهن مسئلا چوٽ چڙهي وڃن ٿا، ڪيترين ئي عورتن کي نشانو بڻايو وڃي ٿو ۽ ڪيترائي احتجاج ٿين ٿا تنهن کان پوءِ نوٽيس ورتا وڃن ٿا. پر وڏن گھراڻن سان تعلق رکندڙ عورت ميمبرن کي عورتن سان احتجاجن ۾ شرڪت ڪرڻ سان شرمندگي محسوس ٿئي ٿي ته پوءِ اهڙين عورت ميمبرن مان مظلوم عورتون ڪهڙي اميد رکن.

ساڳي طرح پنجاب ۾ نرسن پاران ڪيترن ڏينهن کان هلندڙ احتجاج ختم ڪرائي نرسن جا ڪجهھ مطالبا تسليم ڪيا ويا پنجاب حڪومت جيڪڏهن هوش کان ڪم وٺي جلد ئي ڪاميٽي قائم ڪري نرسن جا مطالبا پورا ڪري ها ته مٿن تشدد جهڙا واقعا پيش نه اچن ها. اسين عورتن مٿان تشدد ڪري دنيا کي ڪهڙو پيغام ڏئي رهيا آهيون ۽ بدنامي پلئه پوڻ بعد مطالبا تسليم ڪريون ٿا جڏهن ته شروعاتي طور سنجيدگي جو مظاهرو ڇو نه ٿا ڪريون. پنجاب حڪومت نرسن مان جان آجي ڪرائڻ بعد يڪدم هزارين ليڊي هيلٿ ورڪرز کي مستقل ڪرڻ جو اعلان ڪري ڇڏيو آهي جيڪو هڪ بهتر عمل آهي شايد پنجاب حڪومت ڄاڻي ورتو ته جيڪڏهن ليڊي هيلٿ ورڪرز جا مطالبا وقت سر نه مڃيا ويا ته کين مشڪل حالتن کي منهن ڏيڻو پوندو ۽ عورتن سان ڏاڍاين جو هڪ نئون داستان شروع ٿيندو تنهن ڪري سنجيدگي جو مظاهرو ڪندي پنجاب حڪومت پاران اهڙو اعلان ڪيو ويو آهي.

جڏهن سنڌ جي ليڊي هيلٿ ورڪرز جي ڪنن تي پنجاب حڪومت جو اهڙو اعلان پهتو ته سنڌ جي ليڊي هيلٿ ورڪرز ڪراچي پريس ڪلب تي پهچي مطالبا تسليم نه ٿيڻ تائين احتجاج جاري رکڻ جو اعلان ڪري ڇڏيو آهي ، جنهن لاءِ سنڌ حڪومت کي گھرجي ته سنڌ جي هزارين ليڊي هيلٿ ورڪرز کي مستقل ڪرڻ جو اعلان ڪيو وڃي ان لاءِ پنجاب ۾ نرسن جي احتجاج ۾ شرڪت ڪندڙ پي ٽي آءِ ، جماعت اسلامي ۽ پيپلز پارٽي جي رهنمائن سندن حمايت جو اعلان ڪيو هو ساڳي طرح کين اڄ سنڌ حڪومت کي به پابند بڻائڻ گھرجي ته ليڊي هيلٿ ورڪرز سان انصاف ڪيو وڃي ٻي صورت ۾ سندن حمايت ۾ ساڻن گڏ ڪراچي پريس ڪلب تي احتجاج ڪن ، ڪجھه وقت اڳ ن ليگ رهنما ماروي ميمڻ ليڊي هيلٿ ورڪرز سان احتجاجن ۾ گڏ نظر ايندي هئي جيڪا پڻ اڄ منظر تان غائب آهي، جنهن جي اڄ ليڊي هيلٿ ورڪرز کي اشد ضرورت آهي ، حڪومت کي اهڙن واقعن تي تڪڙا قدم کڻڻ گھرجن ته جيئن وڌيڪ نقصان ۽ حالتون خراب ٿيڻ کان پهريان ملڪ جي هزارين نياڻين کي حق حاصل ٿي سگھن. ليڊي هيلٿ ورڪرز جي تحفظ جي فراهمي کي به يقيني بڻايو وڃي ڇو ته پوليو مهم دوران ڪيتريون ئي ليڊي هيلٿ ورڪرز دهشتگردن هٿان پنهنجيون زندگيون وڃائي چڪيون آهن ۽ ڪيتريون ئي گھرن تائين محدود ٿي چڪيون آهن جن جو گذر بسر ان نوڪري تي آهي.

ان لاءِ حڪومت کي گھرجي ته آئنده ڪنهن خبر جو انتظار ڪرڻ بجاءِ عورتن جي مسئلن کي ترجيحي بنيادن تي حق ۽ سچ جو ساٿ ڏئي، ٿيندڙ ڏاڍاين تي پاڻمرادو تحرڪ وٺي کين انصاف ڏيارين ، جيستائين اسين مظلوم عورتن جا مسئلا حل ڪرڻ ۾ سنجيدگي جو مظاهرو نه ڪنداسين تيسيتائين اسين پاڻ کي مهذب سڏائڻ جي لائق نه آهيون ڇو ته دنيا اندر مهذب معاشري ۾ عورتن کي تحفظ، شعور، آزادي ۽ اعلى مقام حاصل هوندو آهي، اهي ئي قومون ترقي يافته آهن جن پنهنجين عورتن کي با عزت سماج ۽ حق ڏنا آهن.

Mehwish Abbasi,s column in Awami Awaz - عوامي آواز 15-3-2014 about #Women, marriages of men law #Shareeah

Mehwish Abbasi,s column in daily awami awaz New law of men marriages #Women desicion and marriages of youngsters in #Pakistan #Shareeah

اسلامي نظرياتي ڪائونسل جي فتوا – مهوش شبير عباسي

                         پاڪستان ۾ ملڪ جي آئين ۽ قانون کي شريعت مطابق ڪرڻ جي ذميواري اسلامي نظرياتي ڪائونسل کي ڏني وئي آهي هن وقت اسلامي نظرياتي ڪائونسل پنهنجي اجلاس ۾ هڪ وڏو فيصلو ڪيو آهي ته ڪنهن به مرد کي ٻي شادي ڪرڻ لاءِ پهرين زال کان اجازت ۽ رضامندي وٺڻ جي ضرورت نه آهي جڏهن ته اسلام مطابق هو هرگھر واري وچ ۾ عدل ۽ انصاف رکي . سال 1961 ۾ مسلم فيملي آرڊيننس پاس ڪيو ويو جنهن مطابق ڪو به مرد پهرين زال کان اجازت وٺڻ کانسواءِ ٻي شادي نه ٿو ڪري سگھي جڏهن ته اجازت لکت ۾ پڻ هجي ته ڇا هي آرڊيننس شريعت جي خلاف هيو جيڪڏهن ايئن هيو ته ايترو وقت اسلام خلاف اهڙي فيصلي تي عمل ڇو ڪيو ويو.

هي پهريون ڀيرو ناهي جو اسلامي نظرياتي ڪائونسل جي ڪنهن فيصلي تي سوال اٿيا هجن ان کان پهريان به حقوق رمضان آرڊيننس ، ٽيسٽ ٽيوب ٻار ، ڊي اين اي ٽيسٽ بابت به ڪيترائي بحث سامهون آيا ، حقيقت ۾ اسلامي نظرياتي ڪائونسل جون 2 ذميواريون آهن پهرين اها ته اسلامي نظرياتي ڪائونسل ان ڳالهه تي غور ۽ فڪر ڪري ته پاڪستان ۾ آيل قانون سازي اسلامي قانون مطابق درست آهي يا نه ٻي ذميواري پارليامينٽ ۾ سالياني رپورٽ پيش ڪرڻ آهي جڏهن ته اڄ تائين اسلامي نظرياتي ڪائونسل هڪ به رپورٽ پارليامينٽ ۾ شامل ناهي ڪرائي.

جيتري حد تائين اسلامي قانون ۽ شريعت مطابق مرد کي 4 شاديون ڪرڻ جي اجازت آهي ته ان جي ضروررت مطابق آهي ۽ اها شرط لازمي آهي ته سڀني گھر وارين سان برابري وارو سلوڪ رکجي سڀني کي وقت ، کاڌو پيتو ۽ لباس هڪ جهڙو ڏجي جڏهن ته حضور اڪرم ﷺ به فرمايو آهي ته هر ڳالهه ۾ پنهنجي گھر واري سان صلاح مشورو ڪيو . اسلامي نظرياتي ڪائونسل جي نئين فيصلي کانپوءِ مرد پاڻ کي طاقتور ۽ آزاد محسوس ڪندا ۽ بغير ڪنهن خوف جي ٻيون شاديون ڪندا پهرين گھر واري کي اعتماد ۾ نه وٺڻ سبب ڪيترائي مسئلا درپيش اچي ٿا سگھن اهڙي طرح عورتون ڪمزور ٿي وينديون ۽ مردن اڳيان ڪجھه چئي به نه سگھنديون ڇو ته رياست انهن کي آزادي سان ٻي شادي ڪرڻ جي اجازت ڏني آهي ، سورت النساءِ ۾ الله تعالى فرمايو آهي ته جيڪڏهن توهان کي ٻي، ٽين يا چوٿين شادي جي ضرورت آهي ته ڀلي ڪيو پر تڏهن جڏهن توهان کي يقين هجي ته توهان انهن سڀنن کي برابر رکندئو نه ته توهان لاءِ هڪ ئي شادي ڪافي آهي . اڄ معاشري ۾ ڏٺو وڃي ته اسلام جا دعويدار پنهنجي نياڻين ، پٽن ۽ زالن سان هڪ جهڙو ورتاءُ هرگز نه ڪري رهيا آهن ، اسلام جي مطابق ڏسجي ته اڄ جي دور ۾ مرد سڀني گھر وارين کي برابر حق نه ڏئي سگھندا ان لاءِ سڀ کان پهرين برابري ۽ انساني حقن جو درس ڏيڻ گھرجي ، جڏهن ته قرآن پاڪ ۾ به اهو چيو ويو آهي ته توهان انسانن لاءِ اهو ممڪن نه آهي ته توهان سڀني گھر وارين ۾ برابري رکي سگھو باقي جيتري قدر حضرت محمد ﷺ جي شادين جو سوال آهي ته اسان کي نبي پاڪ ﷺ سان ڀيٽڻ نه گھرجي.

ٻي شادي جي اجازت وٺڻ اخلاقي طور فرض هئڻ گھرجي ڇو ته جيڪڏهن ڪو به مرد بنا اجازت جي ٻي شادي ڪري ٿو ته هو ٻنهي گھر وارين جي وچ ۾ برابري ڪيئن رکندو . اسلامي نظرياتي ڪائونسل کان شايد اهو وسري ويو آهي ته اسلام عوررت جو تحفظ ڪرڻ وارو مذهب آهي قرآن پاڪ ۾ به عوررت جي حق ، برابري ۽ تحفظ جي ڳالهه ڪئي وئي آهي جڏهن ته عورت کان صلاح مشورو وٺڻ لاءِ به چيو ويو آهي . اڄ ڪو به مرد اها دعوى نه ٿو ڪري سگھي ته هو پنهنجي گھر واري سان عدل ۽ انصاف ڪري رهيو آهي ۽ ٻي شادي کانپوءِ هو برابري وارو سلوڪ رکندو ، جڏهن ته ڪا به عوررت اها ڳالهه برداشت نه ڪندي ته ان جو مڙس ٻي شادي ڪري ڇو ته هن مسلمان معاشري ۾ مرد عورت کي حق نه ڏئي رهيا آهن ته پوءِ ٻي شادي کانپوءِ ان جو تحفظ ڪير ڪندو . جيڪڏهن ڪو مرد ٻي شادي ڪرڻ چاهي ٿو ته ان جو فيصلو پهرين گھر واري ئي بهتر نموني ڪري سگھي ٿي ته هو ٻي گھر واري کي به عدل ۽ انصاف سان رکندو يا نه جيڪڏهن هو ايئن نه ڪري سگھندو ته پهرين گھر واري ٻي شادي جي اجازت نه ڏيندي ڪو به مرد 2 يا 4 عورتن ۾ عدل ۽ برابري ڪري سگھي ٿو يا نه ان جو فيصلو ان جي پهرين گھر واري ئي بهتر نموني ڪري سگھندي . ڪيترن ئي اسلامي ملڪن جهڙوڪ الجيريا ، مصر ، جوردن ، مورڪو ۽ سائريا ۾ ٻي شادي ڪرڻ تي پابندي آهي جڏهن ته شريعت اجازت ڏني آهي پر اتان جي معاشري ، حالات ، واقعات ۽ اخلاقي قدرن کي ڏسندي پابندي لڳائي وئي آهي .

اسلامي نظرياتي ڪائونسل ۾ هڪ ٻي ڳالهه تي به بحث ڪيو ويو آهي ته نڪاح لاءِ ڪا به عمر مقرر نه آهي جڏهن ته ڇوڪرين جي بالغ ٿيڻ تي رخصتي ڪري سگھجي ٿي ، ننڍي عمر ۾ شاديون ڪرڻ سان ڇوڪريون ذهني توڙي جسماني بيمارين جو شڪار ٿين ٿيون، ننڍي عمر ۾ ٻار پيدا ڪرڻ سان انهن جي صحت تي برا اثر پون ٿا ، جڏهن ته چائلڊ ميريج يعني ننڍي عمر جون شاديون انساني حقن جي لتاڙ ۾ پڻ شامل آهن ، مذهبي جماعتن کي انساني حقن بابت به سوچڻ گھرجي ۽ اسانجي معاشري تي نظر وجھي اهڙا فيصلا ڪرڻ گھرجن ڇو ته جيڪڏهن ان ڳالهه جي اجازت ڏني وئي ته اسان جي سماج ۾ نياڻين کي تعليم کان محروم رکي گھرن تائين محدود ڪيو ويندو ۽ ڪنهن جو خوف نه هجڻ جي ڪري جلد شاديون ڪرائڻ وارو رواج عام ٿي ويندو جنهن سان انهن خاندانن توڙي سماج کي نقصان رسندو.

اسلامي نظرياتي ڪائونسل پنهنجي مطابق قانون سازي ڪري رهيو آهي جڏهن ته قانون سازي ڪرڻ پارليامينٽ ۾ ويٺل حڪمرانن جو ڪم آهي جتي اهڙن مسئلن تي بحث مباحثو ڪيو وڃي جنهن بعد اسلامي نظرياتي ڪائونسل ڏانهن موڪليو وڃي باقي ملڪ اندر طالبان جي اچڻ کان پهريان ئي طالبان طرز جي فيصلن کان گريز ڪيو وڃي  ۽ اهڙن فيصلن اندر مردن سان گڏ عورتن کي پڻ شامل ڪيو وڃي جڏهن اسلام ۾ مردن ۽ عوررتن کي هجڪهڙا حق حاصل آهن ته پوءِ عورتن کان به ڪا به راءِ وٺڻ ۾ هچڪچاهٽ محسوس ڇو ڪئي پئي وڃي، حڪومت کي گھرجي ته عوام کي سستو ، بهتر ۽ انصاف وارو عدالتي نظام فراهم ڪري اسلام ۽ روايتن جي نالي تي انساني حقن جي لتاڙ نه ٿيڻ گھرجي.

Mehwish Abbasi My column in daily awami awaz 10-3-2-14 #Thar #Sindh crisis Children dyeing #UNESCO

My column published in #AwamiAwaz 10-03-2014 #Thar #Sindh Mehwish Abbasi

ٿر ۾ آيل ڏڪار ۽ اسانجو ڪردار – مهوش شبير عباسي

دنيا اڄ گلوبل وليج بڻجي چڪي آهي پوءِ به اسين آخر ايترا بي حس ۽ بي خبر ڇو. آهيون جو جيسيتائين ميڊيا تي خبرون نه ٿيون اچن تيسيتائين آرام ۽ سڪون جي ننڊ ستل آهيون. گذريل ٻن مهينن کان ٿرپارڪر ۽ مٺي جي صورتحال ڪنهن کان ڳجھي نه آهي پر تڪ جا ايم پي اي، ايم اين اي ، ڪمشنر ، ڊپٽي ڪمشنر ۽ ٻيا عملدار اهڙن واقعن کان بي خبر رهيا. سندن انتظامن کي جڏهن دنيا آڏو وائکو ڪيو ويو ته ستل همراهه جاڳي پيا ۽ مختلف بيان ڏئي پاڻ کي آجو قرار ڏيڻ لاءِ جتن ڪندا رهيا. اهڙي طرح جڏهن سنڌ جي وزير اعلى ۽ سندس وزيرن مشيرن جي ڪنن تائين ٿر جي ماروئڙن جي موت ۽ ڏڪار جا اطلاع پهتا ته انهن به شروعاتي طور ڪن لاٽار ڪندي اڻ وڻندڙ بيان جاري ڪيا پر ميڊيا جي وڌندڙ زور ۽ خبرن کين مجبور ڪري وڌو جنهن بعد ڪمشنر ميرپورخاص، ڊي سي، ڊي جي ۽ ٻين عملدارن کي معطل ڪرڻ جو اعلان ڪري ۽ وزير مشير ٿر جي دوري تي نڪري پيا، سوچڻ جي ڳالهه اها آهي ته اسان جي حڪومت ۽ ادارا آخر ايترا لاچار ڇو آهن جو سنڌ جي چند ضلعن اندر ٿيندڙ واقعن کان بي خبر آهن هيٺان کان وٺي مٿي تائين انتظاميا آخر ڇا ڪري رهي آهي؟ يا ته کين اها ڄاڻ نه آهي ته سندن ذميداريون ڪيتريون ۽ ڪهڙيون آهن! هونئن به ڏٺو ويو آهي ته سنڌ ۾ امن امان جي صورتحال هجي يا ٻوڏ توڙي ڏڪار واري صورتحال هجي اهي مڙئي ذميواريون فوج حوالي ڪيون وينديون آهن ، ته پوءِ ٻين ادارن جو ڪردار ڇا ٿو بچي؟ ڇا سنڌ حڪومت وٽ ڪي به اهڙا ماڻهو موجود نه آهن جيڪي پيش ايندڙ مسئلن کي منهن ڏئي صورتحال تي ضابطو آڻي سگھن يا ته سنڌ حڪومت جو پنهنجن ڪامورن تي اعتماد ناهي جنهن ڪري اهڙن ڪمن جي نگراني فوج حوالي ڪئي وڃي ٿي. افسوس جو مقام آهي جو سنڌ جي ڪجهھ ضلعن ۾ ڏڪار جي صورتحال پيدا ٿي آهي جنهن تي سنڌ حڪومت چئي رهي آهي ته اهو ايڏو وڏو مسئلو نه آهي اهڙا موت ته لاڙڪاڻي ، حيدرآباد ۽ ٻين ضلعن ۾ ٿيندا رهندا آهن. جيڪڏهن ٿر جي صورتحال ڳڻتي جوڳي ناهي ته ميڊيا جي خبرن بعد فوج ۽ ٻين ادارن پاران امدادي ڪارروايون ڇو شروع ڪيون ويون آهن؟

ابتدائي طور تي چند آفيسرن کي معطل ڪرڻ بعد هن وقت سنڌ حڪومت تي سخت دٻاءُ پوڻ بعد آفيسرن کي معطل بدران هٽائڻ جو نوٽيفڪيشن جاري ڪيو ويو آهي ڇو ته انهن علائقن ۾ مقرر اعلى عملدارن جو تعلق با اثر گھراڻن سان آهي جنهن سبب مٿن شفقت جو هٿ رکيو ويو آهي . هوئن به ڌٺو وڃي ته سنڌ اندر ڪنهن به اعلى عملدار کي معطل ڪرڻ يا هٽائڻ سان ڪو فرق نه ٿو پوي ، چند ڏينهن جي ساهي بعد اهي ئي ساڳيا ڪامورا ٻيهر بحال ٿي پنهنجي ڪم کي لڳي ويندا آهن ڇو ته هتي اهڙن مسئلن تي عدليه کان به مٿانهان فيصلا ڪري ڪوتاهين ۽ قتلن ۾ ملوث آفيسرن کي پوسٽنگ ڏني وئي آهي .

ٻئي پاسي نظر ڦيرائجي ته ٿر ۾ آيل ڪاري ڏڪار جتي ڪيتريون ئي حياتيون ڳڙڪائي ڇڏيون آهن، ماروئڙن جا مور ته مري ويا پر ساڻن گڏ سندن ڍور به سندن ساٿ ڇڏي ويا. اهڙي صورتحال ۾ سنڌ جا قومپرست ، سردار ، جاگيردار ، ڀوتار ۽ اين جي اوز يڪسر غائب آهن ، سنڌ اندر اهڙن ماڻهن جي کوٽ ناهي جيڪي اربن ۽ کربن ۾ کيڏي رهيا آهن پر سندن نظرون معصوم ٿرين تي آيل مصيبت کان اوجھل آهن ، جڏهن ته سنڌ حڪومت پاران امدادي ڪارروايون ته شروع ڪيون ويون آهن پر تڪڙا اپاءَ نه وٺڻ سبب ٿر جي چند شهرن کانسواءِ ٻهراڙين ڏانهن امداد نه پهچي سگھي آهي جنهن لاءِ ٿري ماروئڙا واجھائي رهيا آهن . پيپلز پارٽي جي اڳواڻ بلاول ڀٽو پاران وزيراعلى کي ٿر وڃي ماروئڙن جي مدد لاءِ ته چيو ويو آهي، پر بلاول ڀٽو اهڙي حالت ۾ ٿر اچڻ جي زحمت نه ڪري رهيو آهي.

فيبروري کان حڪومت ٿر کي آفت سٽيل قرار ڏنو هيو، ڪڻڪ گودامن ۾ سڙندي رهي پر متاثرن تائين نه پهتي، غفلت سبب ٿر ۾ معصوم ٻارڙا موت، بک ۽ بيمارين جو شڪار ٿيندا رهيا اها صورتحال انتظاميا، حڪومت ۽ پاڻ کي اقتدار جو سڏرائيندڙن جي غفلت سبب پيش آئي آهي، ٿر ۾ اڃ ۽ بک سبب پهريان مور، هرڻ ۽ ٻيا جانور موت جو شڪار ٿيندا رهيا هاڻي صورتحال بدتر ٿي چڪي آهي، پر هاڻي اهو ٿر ان وقت جهڙو ناهي رهيو ۽ موجوده ٿر جي صورتحال ڏسندي ڪنهن کي به ٿر جي تاريخ تي يقين نه ايندو ته ڪنهن وقت ۾ هتي به فصل ٿيندا هئا ، دريا ۽ باغ هوندا هئا ، هن وقت ٿر ۾ مينهن ماڻهن جي گزاري جو سبب بڻيل آهي جڏهن مينهن نه ٿو پوي ته حڪومت جي ذميواري آهي ته اهي اتان جي ماڻهن لاءِ کاڌ خوراڪ ۽ پاڻي جو بندوبست ڪري ، هن وقت 365 رجسٽرڊ ڳوٺ ۽ 2 هزار کان وڌيڪ ننڍا وڏا ڳوٺ جن جي آبادي لڳ ڀڳ 2 لک خاندانن کان وڌيڪ آهي جيڪي هن وقت سخت متاثر ٿي رهيا آهن جن مان ڪيترن علائقن اندر امدادي ٽيمون هن وقت تائين پهچي نه سگھيون آهن ۽ بيمار ٻارڙن جو تعداد وڌندو پيو وڃي .ڪالهوڪي ڏينهن ۾ مٺي جي اسپتال ۾ هڪ هزار کان وڌيڪ ٻارڙا علاج لاءِ اسپتال آندا ويا آهن ان کانسواءِ ننڍين ۽ خانگي اسپتالن جا انگ اکر الڳ آهن .

حڪومت ، اين جي اوز ۽ سگھن ادارن کي گھرجي ته اهڙي حالت ۾ ٿر واسين جي ڀرپور مدد ڪئي وڃي. ايتري تائين جو هڪ به متاثر امداد ۽ علاج کان رهي نه سگھي. سنڌ اندر اڇڙي ٿر مان پڻ ساڳئي قسم جا اطلاع ملي رهيا آهن جنهن لاءِ حڪومت ۽ ٻين ادارن کي اڳواٽ قدم کڻي سندن مشڪلاتون ختم ڪرڻ گھرجن ڪٿي ايئن نه ٿئي ته اڇڙي ٿر ۾ به سخت ڏڪار سبب ماڻهو موت جو شڪار ٿين ان لاءِ ملڪ جي هر علائقي تي نظر رکڻ گھرجي. وقت، حالت، موسمن جي تبديلي کي نظر ۾ رکندي اڳواٽ اپاءَ وٺڻ گھرجن نه ڪي ميڊيا يا ٻين ادارن جو انتظار ڪرڻ گھرجي.