#Taliban #Nagotiations #Demands #TTP #Pakistan a column by Mehwish Abbasi

طالبان جا مطالبا؟ – مهوش عباسي

اڌ لک کان وڌيڪ بيگناهه ماڻهن کي ماريندڙ طالبان سان حڪومت ڳالهيون ڪرڻ لاءِ ڪاميٽي جوڙي ڇڏي آهي جيڪا طالبان پاران جوڙيل ڪاميٽي سان ڳالهيون ڪري رهي آهي، هڪ پاسي اسان کي پاڪستان جي آئين ۽ قانون جو احترام سيکاريو وڃي ٿو، قانون ۽ آئين جي ڀڃڪڙي ڪندڙن خلاف سخت قانون جوڙيا ويا آهن ته ٻئي پاسي اهي ئي حڪمران آئين جون ڌڄيون اڏائي رهيا آهن، ڏٺو وڃي ته دنيا جي ڪنهن به ملڪ اندر دهشتگرد ڌرين سان ٺاهه نه ڪيو ويندو آهي. اهڙن عنصرن کي سختي سان چٿيو ويندو آهي پر اسان جي حڪومت چند هزار طالبان اڳيان گوڏا کوڙي چڪي آهي. پاڪستان جنهن جو مڪمل نالو اسلامي جمهوريه پاڪستان آهي جنهن جو مطلب اسلام جي حدن ۾ رهندي آئين ۽ قانون تي عمل ڪرڻ سان گڏ جمهوريت جي پاسداري ڪرڻ آهي.

هن وقت مرڪزي حڪومت ۽ طالبان وچ ۾ ڳالهين جو سلسلو شروع ٿي چڪو آهي جنهن تي پاڪستان سميت پوري دنيا جون نظرون کتل آهن، ان سلسلي جي شروعات طالبان جي 15 مطالبن سان ٿي آهي جنهن ۾ سڀ کان بنيادي ۽ اهم مطالبو پاڪستان مان جمهوري نظام جو خاتمو ۽ ان جي ردو بدل شرعي نظام لاڳو ڪرڻ آهي، ان کان علاوه طالبان جي ساٿاري قيدين ۽ طالبان وٽ يرغمال بڻيلن جي مٽا سٽا شامل آهي، قبائلي علائقن، فاٽا ۽ وزيرستان مان فوج جون چيڪ پوسٽ ختم ڪرڻ ۽ مقرر ڪيل لڳ ڀڳ ڏيڍ لک فوج کي علائقن مان واپس ڪرڻ شامل آهي، طالبان جي اها به شرط آهي ته ملڪ مان ڊرون حملا ختم ڪرايا وڃن ۽ ڊرون حملن جي شهيد ٿيلن جي وارثن کي معاوضو ادا ڪيو وڃي ان مطالبي ۾ به طالبان جو پنهنجو مفاد نظر اچي رهيو آهي ڇو ته ڊرون حملا صرف طالبان تي ٿي رهيا آهن، ان سان گڏ پاڪستان جي سرڪاري توڙي نجي اسڪولن ۾ اسلامي تعليم ڏيڻ به طالبان جي شرط ۾ شامل آهي جيڪڏهن نصاب تي نظر وجھجي ته اسان جي نصاب ۾ پهريان ئي عربي ۽ اسلامي مضمون شامل آهن، طالبان الائي ڪهڙو نصاب شامل ڪرائڻ چاهين ٿا!

طالبان جي مطابق شرعي نظام جي جيڪا تشريح ٿي رهي آهي ان تي عمل ڪرڻ پاڪستان لاءِ انتهائي مشڪل نظر اچي رهيو آهي ڇو ته اڄ دنيا هڪ گلوبل وليج ٿي چڪي آهي پاڪستان به ان جو حصو آهي جتي عورتن ۽ مردن کي برابر حق حاصل آهن جڏهن ته طالبان عورتن جا حق محدود ڪري عورتن کي تعليم، ووٽ، ڪاروبار ۽ اظهار جي آزادي کان محروم رکڻ چاهين ٿا جنهن جو درس ته اسلام به نه ڏنو آهي. اسلام عورت ۽ مرد کي برابر حق ڏنا آهن ته پوءِ اهڙي هٿ ٺوڪئي نصاب ۽ نظام جي ڪهڙي ضرورت آهي؟

جيڪڏهن اسان پنهنجي روز مره جي زندگي کي ڏسون ته اڄ اسان جي هر شي هر ڪم اسلامي نظام جي ابتڙ ٿي چڪو آهي ڇو ته سڀ کان پهرين اهو ڏسجي ته اسلام ڪنهن بيگناهه انسان جي قتل کي ڪيئن ٿو ڏسي، حڪومت جنهن سان ڳالهيون ڪري رهي آهي اهي ڪيترن ئي معصومن جا قاتل آهن سندن هٿ بيگناهه انسانن جي خون سان رڱيل آهن جن کي اسلام به معاف نه ٿو ڪري بلڪه انهن لاءِ درد ناڪ عذاب جا اشارا موجود آهن، اهڙن ڏوهاري قيدين کي آزاد ڪرڻ هڪ غلط عمل آهي جيڪڏهن اڄ طالبان سان ڳالهيون ڪري سندن مطالبا مڃي سندن قيدين کي آزاد ڪيو ويندو ته ڇا سڀاڻي هر ڏوهاري کي اهڙي ڇوٽ ڏني ويندي ان سڀ عمل ۾ حڪومت جي سخت ناڪامي نظر اچي رهي آهي، جنهن شريعت جي ڳالهه طالبان ڪري رهيا آهن ان مطابق ملڪ ۽ نظام ڪيئن هلندو؟ پاڪستان جو نظام، تعليمي ادارا، بئنڪن جو نظام، قانون سازي، عدالتون انهن سڀنن تي ڪيستائين ۽ ڪهڙي طرح پابندي لڳائي ويندي انهن نظامن کي مڪمل طور اسلامي ڪرڻ انتهائي مشڪل عمل آهي جنهن سان ملڪ کي نقصان رسندو ۽ اسان جي ترقي جو عمل رڪجي ويندو، طالبان شرعي نظام لاڳو ڪري ڪهڙي ڪهڙي ڳالهه تي پابندي لڳائيندا، سياسي دولت، ڪاروبار ۾ ملاوٽ تي پابندي، ڪوڙ ڳالهائڻ تي پابندي، ذخيره اندوزي تي پابندي، مافيا تي پابندي لاڳو ڪئي ويندي ! شريعت جو نفاذ ڪٿي ڪٿي ڪيو ويندو، ان ڳالهه ۾ ڪو شڪ ناهي ته اهي سڀ عمل درست نه آهن پر اسان هر طرف کان ان ۾ گھيريل آهيون جنهن جو خاتمو فوري طور ممڪن نه آهي، سوچڻ جي ڳالهه اها آهي ته ڇا اهي سڀ قانون طالبان پنهنجن مخصوص علائقن ۾ ممڪن بڻائي سگھيا آهن جنهن جو جواب نه ۾ ايندو جيڪڏهن ڪجهه ڪري سگھيا آهن ته تعليمي ادارا بند ڪرائي عورتن کي ووٽ کان محروم رکي مٿن تشدد ڪري گھرن تائين محدود ڪري سگھيا آهن سندن اهڙي عمل سان انهن علائقن اندر ترقي جو عمل تيزي سان رڪجي ويو آهي ۽ دنيا اندر پاڪستان جي بدنامي ٿي رهي آهي اسلامي قانون زبردستي لاڳو ڪرڻ سان ماڻهن جي دلين تي حڪمراني نه ٿي ڪري سگھجي.

حڪومتي ڪاميٽي کي هر ڳالهه کي نظر ۾ رکي طالبان سان ڳالهين جو مرحلو اڳتي وڌائڻ گھرجي ان سان گڏ اهو به نظر ۾ رکڻ گھرجي ته ڪهڙا مطالبا قابل قبول آهن ۽ ڪيتري قدر انهن تي عمل ٿي سگھي ٿو جيڪڏهن ڪجهه ڳالهيون پاڪستان جو عوام برداشت ڪري ٿو ته طالبان کي به ڪنهن حد تائين اسان جون ڳالهيون مڃڻ گھرجن، سندن قيدين کي عدالتن جو احترام ڪندي عدالتي فيصلن کي مڃڻ گھرجي، اهڙي قسم جا معاهدا پهريان به ٿي چڪا آهن هن وقت غور طلب ڳالهه اها آهي ته طالبان ۽ حڪمرانن طرفان ڪيتري قدر عمل ڪيو وڃي ٿو جيڪڏهن ملڪ ۾ امن واري صورتحال قائم به ٿي وڃي ٿي ته اها ڪيتري عرصي تائين هلندي ڇو ته امن جي وصف ئي آهي ٻن جنگي صورتحالن جي وچ وارو وقفو هاڻي ڏسجي ته اهو وقفو ننڍو آهي يا ڊگھو. شريعت جو رستو اهو بلڪل نه آهي ته توهان جهاد جي نالي تي روڊن رستن، مسجدن، گرجا گھرن، اسپتالن توڙي اسڪولن ۾ بم ڌماڪا ڪري پنهنجا مطالبا مڃرائين ان لاءِ حڪومت کي سوچي سمجھي ڳالهيون ڪرڻ گھرجن ڪِٿي ايئن نه ٿئي جو اسين طالبان جا ناجائز مطالبا مڃي پٿر جي دور ۾ واپس هليا وڃون .

Mehwish Abbasi's column nin daily sindh globe about #Sindh crisis #Pakistan 1 feb 2014

My column published in daily @SindhGlobe 01 feb 2014 #SINDH #Pakistan

مهوش عباسي

سنڌ کي پوئتي ڌڪڻ جو ذميوار ڪير آهي؟

سنڌ ڌرتي جيڪا پنهنجي پنج هزار سال قديم تاريخ، ٻولي، مهمان نوازي، ثقافت، تهذيب ۽ تمدن جي ڪري دنيا ۾ مشهور آهي. ان تي ڪيترائي ڀيرا ڌارين جا وار، غيرن جون يلغارون ۽ ڪاهون ٿي چڪيون آهن، تنهن هوندي به اڄ تائين سنڌ ڌرتي پنهنجو وجود قائم رکندي آئي آهي، جنهن جو سبب سنڌ جا بهادر ۽ بي خوف سپوت آهن، جن وقت سر پنهنجي ڌرتي جي حفاظت ڪئي آهي ۽ ڪندا رهندا. هندو برادري به سنڌ جو حصو آهي، هند ۽ سنڌ جي ڌار ٿيڻ سان هندوستان ۽ سنڌ ۾ موجود سنڌي هندن کي انتهائي صدمو رسيو پر سنڌ ۾ موجود سنڌين هندن کي ڀائرن جيان سنڌ ۾ رهايو ۽ سندن ڏک سک جا ساٿي رهيا. اڄ به جڏهن ڪنهن به سنڌي هندو کي ڪا به تڪليف يا پريشاني ٿئي ٿي ته اسان جي دلين ۾ انهن لاءِ همدردي، احساس ۽ ڏک پيدا ٿئي ٿو. ڪڏهن ته هندو برادري کي ايترو ته مجبور ڪيو وڃي ٿو جو هو پنهنجا گھر پنهنجي ڌرتي ڇڏي هندوستان ۽ ٻين ملڪن ڏانهن لڏپلاڻ ڪرڻ تي مجبور ٿي وڃن ٿا، هندو برادري جي ماڻهن کي اغوا ڪرڻ، تشدد جو نشانو بڻائڻ، سندن نياڻين کي زبردستي مسلمان بڻائڻ جهڙا افسوسناڪ واقعا پيش ايندا رهن ٿا، انهن واقعن جا ذميوار انتهاپسند ۽ ننڍي سوچ رکڻ وارا ماڻهو آهن. سنڌ اندر هندو برادري غير محفوظ بڻيل آهي، تازو ٿيل عمرڪوٽ ضلعي جي شهر ڪنري ۾ هندو ناري کي وحشين پنهنجي وحشت جو نشانو بڻايو کيس ۽ سندس پٽ روپ چند ڪولهي کي نشو پياري هندو ناري سان اجتماعي لڄالٽ ڪئي وئي. سندس پٽ نشو ملڻ سبب فوت ٿي ويو، روح ڏڪائيندڙ هي پهريون واقعو نه آهي، عمرڪوٽ ضلعي ۾ اهڙا ڪيترائي واقعا ٿين ٿا، جيڪي نه ئي رپورٽ ٿين ٿا نه وري منظر تي اچن ٿا. جيڪڏهن انهن مان ڪو واقعو منظر تي اچي به ٿو ته ان جا جوابدار گرفتار نه ٿا ڪيا وڃن، ڇو ته اهڙن واقعن ۾ ملوث جوابدار طاقتور هوندا آهن، جيڪي اهڙن ماڻهن جا پوئلڳ هوندا آهن، جن جي خلاف ڳالهائڻ يا ڪارروائي ڪرڻ پاڻ مارائڻ برابر هوندو آهي. سڀ واقعا ڏاڍا افسوسناڪ آهن، پوءِ هو سنڌ ۾ موجود هندو برادري سان ٿيندا هجن. سنڌ ڌرتي سان ويساهه گھاتيون هجن يا وري ڌرتي جي معصوم ماروئڙن سان زيادتيون هجن، سرڪاري توڙي سماجي طرح هر کاتي ۾ سنڌي ماڻهن سان ظلم ٿيندو رهيو آهي، ڪڏهن ڪالاباغ ڊيم ۽ ذوالفقار آباد شهر جون ڳالهيون ڪري سنڌي ماڻهن جي دل آزاري ڪئي ويندي آهي، ڪڏهن سنڌ جو پاڻي بند ڪيو وڃي ٿو، ڪڏهن وري سنڌي نوجوانن جي ڪراچي شهر جي تعليمي ادارن ۾ داخلا تي پابندي لڳائي وڃي ٿي، ڪڏهن ڏاڍ ۽ ظلم جي انتها ٿي وڃي ٿي. تعليم لاءِ واجھائيندڙ، نوڪرين ۽ پگھارون نه ملڻ لاءِ احتجاج ڪندڙن تي پوليس طرفان شيلنگ ۽ لاٺي چارج ڪئي وڃي ٿي، اهڙن واقعن ۽ ڪيترن ئي پرامن احتجاجن ۾ سنڌي مرد توڙي ناريون سخت زخمي ۽ فوت پڻ ٿيا آهن، دل روئيندي آهي ۽ چوندي آهي ته اهڙي واقعن جو نشانو بڻيل هر ماڻهو جي گھر وڃجي ۽ ان جي داد رسائي ڪجي، انهن کي ڪڏهن به اهو محسوس نه ٿيڻ ڏجي ته اهي اڪيلا آهن، اهڙي ڌرتي جتي ٻارن جا هٿ مزدوري يا پنڻ لاءِ نه هجن، ٻارن جي هٿن ۾ قلم ۽ ڪتاب هجن، سنڌ ۾ موجود هر ڇوڪرو توڙي ڇوڪري تعليم يافته هجي، غربت جي گھاڻي ۾ پيسجندڙ عوام غربت مان نڪتل هجي، برابري هجي ۽ آزاد سوچ هجي. جيڪڏهن اهو سڀ ممڪن ٿيندو ته سنڌ ڌرتي تي ٿيندڙ حملن ۽ ڌارين جي يلغارن کان آجپو ملندو ۽ نشانو بڻيل هندو برادري توڙي سنڌ جو عوام سک جو ساهه کڻندو. سنڌ ۾ موجود عام عوام غريب آهي، غريبي ختم ڪرڻ لاءِ حڪمت عملي جوڙڻ جي ضرورت آهي، سنڌ ۾ موجود سياسي پارٽيون توڙي ڪيترائي ادارا ۽ اين جي اوز ان تي ڪم به ڪري رهيا آهن پر حقيقي طور تي عمل ٿيندي ۽ ڪاميابي ملندي نظر نه اچي رهي آهي، سياسي پارٽيون سنڌي عوام جو استعمال ڪرڻ کان سواءِ ٻيو ڪجھه نه ٿيون ڄاڻين. هر دفعي ڪا نه ڪا نئين پاليسي ڪو نئون ايجنڊا ٺاهي، عوام کي سبزباغ ڏيکاري گمراهه ڪيو ويندو رهيو آهي، هر دفعي سنڌ ڪارڊ استعمال ڪري ووٽ بئنڪ حاصل ڪري اليڪشن کٽي وڃي ٿي، هن وقت بلاول ڀٽو زرداري سرگرم نظر اچي رهيو آهي، جيڪو سنڌ فيسٽيول جي نالي تي سنڌ ڪارڊ استعمال ڪرڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آهي، سنڌ جي اثاثن، تاريخ ۽ تهذيب جون ڳالهيون ڪيون پيون وڃن، حيرت جي ڳالهه اها آهي ته اهي ڳالهيون هن وقت ياد ڪيون ويون آهن، جڏهن مڪاني چونڊون مٿي تي آهن ۽ پاڪستان پيپلز پارٽي جي ساک ملڪ مان ختم ٿي رهي آهي، پ پ پنج سال حڪومتي دور ۾ سنڌ سان جيڪي ويساهه گھاتيون ڪيون ۽ رات جي انڌيري ۾ جيڪي سنڌ مخالف بل پاس ڪرايا، سنڌ جو عوام انهن کي ڪڏهن نه ٿو وساري سگھي. ڪڏهن سنڌ جي ٻيٽن تي وار ته ڪڏهن وري مڪاني نظام جي ذريعي ڪارو نظام مڙهڻ جون تياريون ڪيون ويون، ان وقت به ڌرتي ڌڻين سنڌ تي وار برداشت نه ڪيو ۽ هڪ ٿي آواز اٿاريو. سنڌ جي نمائندا سڏائيندڙ پارٽي جي اڄ به سنڌ ۾ حڪومت آهي ۽ سنڌي ماڻهو هڪ دفعو ٻيهر غلط فهمي ۾ مبتلا آهن، پنهنجي پنج سالا حڪومتي دور دوران پيپلز پارٽي سنڌ ۾ انقلاب آڻي نه سگھي، سنڌ جي عوام کي ياد رکڻ گھرجي ته سنڌ سان محبت ۽ جمهوريت جون دعوائون ڪندڙ پيپلز پارٽي پنهنجي دور ۾ سنڌ کي کپائڻ ۾ ڪا ڪسر نه ڇڏي، ان لاءِ ٻيهر اعتبار ڪرڻ کان پهريان انهن کان پڇاڻو ضرور ڪرڻ گھرجي، ڏسڻو هي آهي ته ڇا هو هن وقت سنڌ سان سچائي رکن ٿا ؟ ۽ واقعي ۾ سنڌ جي تاريخ ۽ ثقافت لاءِ قدم کڻي رهيا آهن يا پنهنجو ووٽ بئنڪ ٻيهر وڌائڻ ۽ سنڌي ماڻهن جو اعتماد حاصل ڪرڻ لاءِ ٽوپي ڊرامو ڪري رهيا آهن . هن ترقي يافته دور ۾ جيڪڏهن اڄ به سنڌ جو عام عوام ۽ ٻهراڙي پوئتي آهي ته ان جا ذميواري عوام کي غلام سمجھندڙ رياست ۽ سنڌ ۾ قائم ٿيندڙ حڪومتون آهن، ان سان گڏ ان جو سبب وڏيرا ۽ جاگيردار آهن. يعني حڪمران طبقو، طاقتور طبقو، سماج ۾ هميشه کان ڏاڍو اهو ئي رهيو آهي جيڪو طاقتور هوندو آهي. پوءِ اهو طاقتور ذهنيت ۾ هجي يا ملڪيت ۾. سنڌي عوام کي نظر انداز ڪرڻ سبب ڪٿي سنڌ جي ترقي ۽ تعليم هزارين سال پوئتي نه ٿي وڃي. اهڙي صورتحال ۾ سنڌ جي عوام کي سڄاڳ ٿيڻ گھرجي ۽ سنڌ جي بقا ۽ وجود لاءِ حقيقي جدوجهد ڪرڻ گھرجي.
-