Saturday 9 August 2014

My Column (Mehwish Abbasi) in Daily Sindh Express 10-08-2014 #Article245 #Revolution #PTI #PAT #DrQadri #Lahore #TabdeeliMarch


My Column Daily Sindh Express ‪#‎Article245‬ ‪#‎Revolution‬ ‪#‎PTI‬ ‪#‎PAT‬ ‪#‎DrQadri‬ ‪#‎Lahore ‬#TabdeeliMarch


آرٽيڪل 245 ۽ بدلجندڙ ملڪي صورتحال
مهوش عباسي
ملڪ جي آزادي جو ڏهاڙو 14 آگسٽ جيتري تيز رفتار سان اچي رهيو آهي ان جاءِ تي اهو ڏهاڙو کوڙ سارا خدشا به پاڻ سان گڏ کڻي اچي رهيو آهي ، سياسي ڇڪتاڻ ۾ تيزي ايندي پئي وڃي هڪ پاسي سياسي سرگرمين کي گھٽائڻ ۽ مفاهمت لاءِ ملڪ جي مختلف پارٽي اڳواڻن سان حڪومت پاران ملاقاتن جو سلسلو جاري ڪيو ويو آهي ان جاءِ تي حڪومت جا وزير سخت بيان ڏئي ٻرندي تي تيل وارو ڪم به ڪري رهيا آهن . هر روز ڪيتريون ئي سياسي پريس ڪانفرنسون پڻ جاري آهي . عمران خان پاران جڏهن شروع ۾ 4 حلقن تي ٻيهر ڳڻپ جو مطالبو ڪيو ويو ته حڪومت سميت ٻين سياسي ڌرين به توجهه نه ڏني ، جڏهن ڳالهيون گھڻو اڳتي نڪري ويون ته سابق صدر سميت ٻين اڳواڻن به مداخلت ڪري عمران خان جي مطالبي جي حمايت ڪئي جنهن بعد حڪومت پنهنجي خاموشي ٽوڙي عمران خان کي ڳالهين جي آڇ ڪئي . حقيقت ۾ ڏٺو  وڃي ته جڏهن عمران خان کي ڳالهين جي آڇ ڪئي وئي ان وقت عمران خان گھڻو اڳتي نڪري چڪو هو . حڪمرانن کي شايد اها ڳالهه سولائي سان سمجھ ۾ نه آئي ته عمران خان کين ايترو مجبور ڪندو . حڪومت جڏهن ڏٺو ته عمران خان لانگ مارچ ڪرڻ لاءِ پنهنجي فيصلي تي اٽل آهي ته هنن اسلام آباد اندر آرٽيڪل 245 لاڳو ڪري کيس روڪڻ جي ڪوشش ڪئي ، اهڙي عمل تي ملڪ جون سياسي پارٽيون هڪ آواز ٿي ويون ته ملڪ جي گادي واري شهر اسلام آباد جون حالتون اهڙيون نه آهن جو آرٽيڪل 245 لاڳو ڪري فوج کي طلب ڪيو وڃي .
پاڪستان ۾ هڪ دفعو پهريان به آرٽيڪل 245 لاڳو ڪيو ويو جيڪو 1977 ع ۾ ذوالفقار علي ڀٽو اپوزيشن جي خلاف اليڪشن ۾ ڌانڌلي خلاف ٿيندڙ تحريڪ کي روڪڻ لاءِ لاڳو ڪيو ، جنهن سبب ملڪ جي وڏن شهرن ۾ فوج گھرائي وئي ، پر هي فيصلو ذوالفقار علي ڀٽو لاءِ بهتر ثابت نه ٿيو ۽ 3 مهينن کانپوءِ فوج ڪنٽرول سنڀالي ذوالفقار علي ڀٽو جو تخت اونڌو ڪيو ، ان فيصلي سبب جنرل ضياءِ جي مارشل لا واري راه هموار ٿي . اتفاق جي ڳالهه اها آهي ته هن وقت به ملڪ ۾ آرٽيڪل 245 تڏهن لڳايو ويو آهي جڏهن عمران خان اليڪشن ۾ ٿيندڙ ڌانڌلي خلاف آزادي مارچ ڪري رهيو آهي . حڪومت اهڙو فيصلو ڪري اڪيلائي جو شڪار ٿي چڪي آهي  هاڻي سوچڻ جي ڳالهه آهي ته حڪومت عمران خان ۽ طاهرالقادري کي ڪهڙي طرح منهن ڏيندي آيا ڳالهيون ڪري سندن مسئلن ۽ مطالبن جو حل ڪڍيو ويندو يا ڏنڊي جي زور تي کين روڪي عوام ، فوج ، رينجرز ، پوليس ۽ ٻين ادارن ۾ ٽڪراءُ پيدا ڪيو ويندو . جڏهن ته اهي به اطلاع آهن ته عمران خان جي لانگ مارچ کي روڪڻ لاءِ سوين ڪنٽينر اسلام آباد ۾ پهچايا ويا آهن جن ذريعي اسلام آباد طرف ايندڙ مک رستا سيل ڪيا ويندا ، ان کان اڳ طاهرالقادري جي يوم شهداءِ کي ناڪام بنائڻ لاءِ رينجرز ، پوليس پاران لاهور کي سيل ڪيو ويو آهي ڪيترائي ڪارڪن گرفتار ڪيا ويا آهن 10 کان 14 تاريخ تائين موبائيل فون سروس معطل ڪرڻ جون تياريون پڻ ڪيون پيون وڃن . ان مان ظاهر ٿي رهيو آهي ته حڪومت ڇڪتاڻ گھٽائڻ بدران ڊاڪٽر طاهرالقادري ۽ سندس ڪارڪنن کي انتهائي قدم کڻڻ تي مجبور ڪري رهي آهي . شايد ماڊل ٽائون سانحي مان حڪمرانن ڪو سبق حاصل نه ڪيو آهي يا ته کين اهڙي ڪنهن به عمل تي ڪا شرمندگي محسوس نه ٿي رهي آهي . آخر حڪومت ڏاڍ ، زور ۽ زبردستي جو مظاهرو ڇو ڪري رهي آهي ، حڪمران هڪ طرف جمهوريت جو راڳ ڳائي رهيا آهن ته ٻئي طرف جمهوريت جي لتاڙ جاري آهي . موجوده حڪمرانن کي اهي ڏينهن ياد ڪرڻ گھرجن جڏهن نواز شريف لانگ مارچ ۽ احتجاج ڪيا سندس ڀاءُ شهباز شريف جون ڪيل حرڪتون ، تقريرون ، احتجاج ۽ سندس لب و لهجو ڪنهن کان ڪين وسريو آهي پر پوءِ به ان وقت جي پ پ حڪومت ڪڏهن به سندن راهن ۾ رڪاوٽون نه وڌيون ، ڪڏهن به فوج ، رينجرز يا پوليس جو سهارو نه ورتو ويو هو سڀ ڪجھ برداشت ڪندا رهيا يا سندن مطالبن تي عمل ٿيندو رهيو . اڄ اهي ئي ماڻهو پهنجو ماضي وساري جمهوريت جي آڙ ۾ پاڻ بچائڻ لاءِ غير جمهوري حرڪتون ڪري رهيا آهن . هاڻي جيڪڏهن عمران خان ۽ ڊاڪٽر قادري سندن خلاف ميدان تي نڪتا آهن ته هنن پوليس رينجرز ۽ فوج جو سهارو ورتو آهي جيڪو کين اڳتي هلي مهانگو پوندو ۽ اسلام آباد اندر گهرايل فوج ملڪ جون حالتون خراب ٿيڻ بعد آساني سان ٽيڪ اوور ڪري وٺندي ۽ ملڪ ڪيترا سال پوئتي ڌڪجي وري ڊڪٽيٽرن جي ور چڙهي ويندو جنهن جي ذميواري شريف ڀائرن ۽ ن ليگ تي هوندي .
پهريان به ملڪ اندر اهڙا قدم کنيا ويا جنهن جي ڪري پوري ملڪ جي جمهوريت داءَ تي لڳائي وئي ، هن وقت وزير داخله جو چوڻ آهي ته فوج گھرائڻ جو مقصد سياسي نه آهي ۽ ملڪ ۾ اهڙن مسئلن تي سياست نه ڪئي وڃي ، جيڪڏهن فوج گھرائڻ جو مقصد سياسي نه آهي ته پوءِ فوج ڇو پئي گھرائي وڃي ، جڏهن ته هن وقت اسلام آباد ۽ لاهور جي صورتحال ايتري خراب نه آهي جو اهي شهر فوج حوالي ڪيا وڃن . هن کان اڳ جڏهن ملڪ اندر دهشتگردي چوٽ چڙهيل هئي اسلام آباد ، پنڊي ، پشاور ، لاهور ، ڪوئٽا ۽ ڪراچي سميت ملڪ جا ڪيترائي شهر ڌماڪن سان گونجي رهيا هئا ان وقت ملڪ جي شهرن اندر مطالبن باوجود فوج کي نه آندو ويو ان وقت جي ڀيٽ ۾ هن وقت ملڪ جون حالتون وڌيڪ بهتر آهن ، خيبر پختونخواه جي صورتحال الاهي ڳڻتي جوڳي رهي آهي ڪڏهن اتي به فوج لاڳو نه ڪئي وئي . اصل حقيقت اها نظر اچي رهي آهي ته حڪمران اسلام آباد ۾ آرٽيڪل 245 لاڳو ڪري عوام کي اهو ڏيکارن چاهن ٿا ته اسلام آباد جي صورتحال بهتر نه آهي ۽ جيڪڏهن اسلام آباد ڏانهن رخ ڪيو ويو ته انتهائي خطرناڪ صورتحال پيدا ٿي سگھي ٿي جنهن سبب فوج ڪنٽرو سنڀاليندي جنهن جي ڪري عوام اسلام آباد ڏانهن رخ نه ڪري .
حڪومت ايترو بوکلائجي چڪي آهي جو نوجوانن کان موٽر سائيڪلون ڦري ٿاڻن اندر بند ڪيون ويون آهن ، ڪارڪنن کي گرفتار ڪيو پيو وڃي ، ڊاڪٽر طاهرالقادري جي گھر جو گھيرو ڪيو ويو آهي کيس اڻ اعلانيل طور نظر بند ڪيو ويو آهي جنهن مان لڳي رهيو آهي ته اڳتي هلي شايد کيس گرفتار ڪيو وڃي . جيڪڏهن ڊاڪٽر طاهرالقادري آئين ۽ قانون کي نه ٿو مڃي ته حڪومت کي آئين ۽ قانون جي دائري مان ٻاهر نڪرڻ نه گھرجي ۽ ڪو به غير آئيني قدم نه کڻڻ گھرجي . طاهرالقادري مٿان ملڪ دشمن ، مني لانڊرنگ ۽ بغاوت جهڙا الزام هنيا پيا وڃن ۽ کيس  ڪيناڊا جو شهري هئڻ جا طعنا ڏنا پيا وڃن . اسان کي مستقبل ۾ اڃان کوڙ سارن اهڙن ماڻهن سان منهن ڏيڻو آهي جن مٿان ٻين ملڪن اندر اهڙي قسم جا ڪيترائي الزام آهن ۽ مٿن اهڙي قسم جا ڪيس هلي رهيا آهن انهن ماڻهن کي به ملڪ اندر اچڻو آهي جنهن جاءِ تي طاهرالقادري کي غير ملڪي قرار ڏنو پيو وڃي ان جاءِ تي وزير خزانه اسحاق ڊار اهڙن ماڻهن سان ملاقاتن جو سلسلو جاري رکندو پيو اچي . جيڪڏهن طاهرالقادري تي الزام مڙهيا پيا وڃن ته پوءِ ساڳي قسم جي ماڻهن سان رابطا ڇو پيا ڪيا وڃن .
حڪومت لاءِ عمران خان کي منهن ڏيڻ آسان نظر نه اچي رهيو آهي ڇو ته هن وقت خيبر پختونخواه ۾ پي ٽي آءِ جي حڪومت آهي ۽ پي ٽي آءِ به هڪ جمهوري پارٽي آهي ان لاءِ مسئلي جو حل ڪڍڻ ۽ پنهنجي حڪومت بچائڻ لاءِ مسلم ليگ ن لاءِ عمران خان سان ڳالهيون ڪرڻ آسان آهي ۽ شايد عمران خان جو لانگ مارچ حڪومت تي ايترو اثر نه وجھي سگھي حڪومت ۽ عمران خان اڳتي هلي ڪن نقطن تي ٺهي به وڃن ، پر طاهرالقادري موجوده نظام جي خلاف آهي هو هي نظام ٽوڙڻ چاهي ٿو ۽ ملڪ ۾ انقلاب آڻڻ چاهي ٿو جنهن کي منهن ڏيڻ حڪومت لاءِ آسان نه آهي جنهن سبب مسلم ليگ ن کي پنهنجي حڪومت ختم ٿيڻ جو خوف ضرور آهي .

انهن مڙني حالتن کي ڏسندي حڪمرانن کي هوش کان ڪم وٺڻ گھرجي جنهن جمهوريت کي بچائڻ لاءِ پاڻ پتوڙي رهيا آهن ان کي داغدار بنائڻ کان پاسو ڪن ، اسلام آباد اندر لاڳو ڪيل آرٽيڪل 245 واپس وٺي فوج کي واپس ڪيو وڃي . سنجيده سياستدانن کي ساڻ ڪري عمران خان توڙي طاهرالقادري سان ڳالهيون ڪيون وڃن ان عمل کي وڌيڪ بهتر بنائڻ لاءِ وزيرن جا وات بند ڪيا وڃن جيڪڏهن جمهوريت کي بچائڻ لاءِ سنجيده ڪوششون نه ورتيون ويون ته اسين هڪ ڀيرو ٻيهر ڊڪٽيٽرن جي ور چڙهي وينداسين جيڪي ملڪ ۽ سياستدانن سان ڪهڙو حشر ڪندا اهو ايندڙ وقت ئي ٻڌائيندو . 

Tuesday 5 August 2014

MehwishAbbasi #Article Daily Sindh Express 5-8-2014 #Revolution #Pakistan #History #TUQ #ImranKhan


MehwishAbbasi #Article Daily Sindh Express 5-8-2014 #Revolution #Pakistan #History #TUQ #ImranKhan


پاڪستان انقلاب جو متحمل آهي ؟
مهوش عباسي
گذريل هڪ سال کان پاڪستان ۾ انقلاب جا نعرا ۽ انقلابي سوچ نظر اچي رهي آهي ، ملڪ اندر طاهرالقادري انقلاب آڻڻ جي دعوي ڪري رهيو آهي طاهرالقادري مطابق موجوده حڪومتي نظام ملڪ لاءِ نقصانڪار آهي جنهن جي تبديل ٿيڻ جي ضرورت آهي ، پاڪستان ۾ موجود بک ، بدحالي ، بي روزگاري ، مهانگائي ، غربت ، بجلي ۽ گئس جي لوڊشيڊنگ ، تعليم ، انصاف ۽ علاج جهڙيون بنيادي سهولتن جي محرومي سان گڏوگڏ ڪيترائي مسئلا حڪمرانن جي پهچ کان پري ٿي چڪا آهن جنهن سبب ملڪ ۾ بهتر تبديلي جي ضرورت پيش ٿي آهي جنهن جي لاءِ انقلاب جي ضرورت آهي ، پر اهو انقلاب ايندو الائي ڪڏهن ۽ ڪيئن ؟ ڇو ته ڪڏهن طاهرالقادري جو انقلاب آڻڻ وارو جوش چوٽ چڙهيل هوندو آهي ته ڪڏهن وري انقلاب پري پري تائين نظر ئي ناهي ايندو . ان کان اڳ به طاهرالقادري اسلام آباد ۾ لکين ماڻهو گڏ ڪري پيپلز پارٽي جي حڪومت کي للڪاريو ڪيترن ڏينهن تائين سندس ڌرڻو جاري رهيو جنهن بعد حڪومت ڪجھ وزيرن کي ساڻس ڳالهين لاءِ راضي ڪيو جن سندس ڪجھ مطالبا تسليم ڪندي سندس ڌرڻو ختم ڪرايو جنهن بعد علامه صاحب انقلاب کي اڌ ۾ ڇڏي واپس ڪيناڊا روانو ٿي ويو ، ملڪ ۾ چونڊون ٿيون جن تي طاهرالقادري سميت ملڪ جي مڙني پارٽين تحفظات ظاهر ڪندي ڌانڌلين جا الزام هنيا اهو سلسلو جاري هو ته طاهرالقادري هڪ ڀيرو ٻيهر انقلاب جو پروگرام کڻي ملڪ پهچي ويو سندس ملڪ ۾ اچڻ کان اڳ ۾ پنجاب حڪومت وائڙائپ ۽ وحشت جو مظاهرو ڪندي سندس گھر ۽ اداري تي حملو ڪري مردن ۽ عورتن سميت 14 ماڻهن کي موت جي ننڊ سمهاري ڇڏيو ، جڏهن ته ڪيترائي ماڻهو گوليون ۽ لٺيون هڻي ذخمي ڪيا ويا . پوليس جي اهڙي وحشت کي ملڪ جي مڙني پارٽين ننڊيو جنهن بعد طاهرالقادري هر صورت ۾ ملڪ اندر انقلاب آڻڻ لاءِ پختو عزم ڪري چڪو آهي .  
انساني تاريخ ۾ ڏسجي ته دنيا اندر انقلاب تڏهن تڏهن آيا آهن جڏهن عوام کي بنيادي سهولتون ميسر ناهن ڪيون وينديون ، ڪنهن به رياست يا ملڪ جا رهنما ڪوڙا ثابت ٿيندا آهن ۽ پنهنجي عوام کي تحفظ فراهم ڪرڻ ۾ ناڪام ويندا آهن ، عوام بي وسي جو شڪار ٿيڻ لڳندي آهي ۽ پوءِ هو انقلاب جو رستو اپنائيندي آهي . جڏهن ڪو به سرمائيداري يا جاگيرداري نظام پنهنجي زوال جي انتها ڪري ٿو ته دنيا اندر انقلاب جا آثار چٽا ٿيندي نظر اچن ٿا . انقلاب جو در جدوجهد جو در هوندو آهي انقلاب آڻڻ لاءِ ڪيتريون ئي قربانيون ڏيڻيون پونديون آهن ، انساني تاريخ تي نظر وجھجي تي ڪو به انقلاب آساني سان نه آيو آهي ڪيترين ئي خوني جنگين سان گڏ ملڪن جي جوڙ توڙ پڻ ٿي آهي .
انقلاب جو مقصد ۽ مطلب مختصر عرصي دوران نظام کي بدلائڻ ، بنيادي سطح تي ڪنهن به طاقتور اداري جي بناوت ۾ بهتري لاءِ تبديلي آڻڻ آهي ، انقلاب جو لفظ دنيا اندر سياسي ميدان ۾ استعمال ڪيو ويندو آهي ، انساني تاريخ ۾ دنيا اندر ڪيترائي انقلاب مختلف فڪر ، نظريي ، سوچ ، سائنس ، علم ، مذهب ۽ انساني ضرورتن جي ڪري ايندا رهيا آهن . اهڙن انقلابن جي نتيجي ۾ سماج اندر تهذيب ، ثقافت ، تمدن ، سياسي ، سماجي ۽ نطرياتي تبديلي اچي ٿي . دنيا اندر ڪيترائي انقلاب آيا انهن مان 10 وڏا انقلاب ڪڏهن نه وسڙڻ جهڙا آهن . جنهن مان تاريخي ۽ اهم انقلاب فرانس جو انقلاب آهي جيڪو يورپي تاريخ جو وڏو انقلاب آهي 1799_1789 ع جي 10 سالن جي جدوجهد کانپوءِ انقلاب آيو جنهن جي نتيجي ۾ فرانس جي ماڻهن کي سياسي ، سماجي ۽ مذهبي آزادي ملي . 18 صدي ۾ آمريڪا ۾ سياسي انقلاب آيو هن انقلاب جو مقصد سياسي ۽ سماجي معاملن ۾ عام ماڻهن کي برابر حق ۽ رهنمائي فراهم ڪرڻ هو . برطانيا جي بادشاه 1689ع ۾ برطانيا ۾ انقلاب آندو .
دنيا ۾ آزاد ٿيندڙ ملڪن ، قومي آزادي تحريڪن ۽ انقلابن ذريعي ڪيتريون ئي اهم تبديليون آيون جن مان هڪ روس جي انقلاب سبب آئي ،  1917 ع ۾ روس ۾ آيل سياسي ۽ سماجي انقلاب پوري دنيا اندر ٿرٿلو مچائي ڇڏيو ۽ پورهيت طبقي اقتدار ۾ اچي سرمائيدارن ۽ جاگيردارن جون ننڊون حرام ڪري ڇڏيون ، روس ۾ آيل انقلاب پوري دنيا تي ايترو ته اثر قائم ڪيو جو دنيا ۾ سماجي نظريا پيدا ٿيڻ لڳا . دنيا اندر ڪيترائي انقلاب شاهي نظام خلاف پڻ آيا جن مان هڪ ربيلين انقلاب آهي جيڪو 1864ع ۾ 13 سالن جي جدوجهد کانپوءِ آيو ، شاهي نظام خلاف آرمي ۽ عام ماڻهن هڪ ٿي جدوجهد ڪئي ، ان انقلاب جي نتيجي ۾ 50 لک فوجي ۽ عام ماڻهو فوت ٿيا .
جولاءِ 1908 ع ترڪي ۾ ملڪ ۾ آئيني نظام قائم ڪرن لاءِ نوجوانن آئيني انقلاب آندو ، ان انقلاب ۾ ڪيترن ئي نوجوان شهرين ۽ نوجوان آرمي آفيسرن حصو ورتو ، انقلاب اچڻ کانپوءِ ملڪ ۾ پارليامينٽ قائم ڪرڻ سان گڏ آئيني ۽ قانوني نظام بحال ڪيو ويو . ڪيترن ئي انقلابن ملڪن جي سياسي صورتحال به تبديل ڪئي جيئن 1949 ع ۾ چين ۾ انقلاب آيو جنهن جي نتيجي ۾ هڪ ڪميونسٽ پارٽي چين جي عوامي جمهوري پارٽي مٿان حڪمراني ڪئي . دنيا اندر ڪيترن ئي انقلابن رياستن جي رهنمائن جا تخت پڻ اونڌا ڪيا جن مان هڪ انقلاب ڪيوبا جو انقلاب آهي جيڪو 1959 ع ۾ آيو ، 10 مارچ 1952 ع تي ڪيوبا جي جنرل فلڪنسو کي صدر جي عهدي تان هٽائي ان جو تخت پلٽيو ويو ۽ ان وقت جي اليڪشن کي روڪيو ويو . نوجوان وڪيل فينڊل ڪيٽرو جي شروع ڪيل جدوجهد سان هي انقلاب آيو جنهن کي گرفتار ڪري 15 سالن لاءِ جيل پڻ موڪليو ويو ، آزاد ٿيڻ کانپوءِ هن پنهنجي جدوجهد جاري رکي ۽ ڪيوبا جو وزيراعظم مقرر ٿيو .
ڪيترين ئي رياستن ۾ مذهبي انقلاب پڻ آيا جن مان ايران جو انقلاب هڪ آهي ، ايران ۾ شاه محمد رضا جي خلاف آيت الله خميني جي رهنمائي ۾ انقلاب آيو ، ان انقلاب جو مقصد هڪ خدا کي مڃڻ هو ، ايران ۾ ان وقت قومي ريفرينڊم ڪرايو ويو ايران جي عوام آيت الله خميني جو ساٿ ڏنو ۽ سال 1979 ع ۾ مذهبي انقلاب آيو . ڪيترائي انقلاب مزدورن جا انقلاب پڻ هئا جن مان هڪ اسپين جو (حياتين) انقلاب آهي ، آگسٽ 1794 ع تي مزدورن انقلاب آندو جيڪو گورن ۽ ڪارن شهرين جي انقلاب ۾ تبديل ٿي ويو هي انقلاب فرانس ۽ اسپين جي مزدورن ۽ گورن ۽ ڪارن جي حقن لاءِ آندو ويو ، شهرين ۽ مزدورن کي بنا ڪنهن رنگ جي نسبت جي برابر حق ڏيڻ هيو ، ان انقلاب دوران 1 لک ڪارا ۽ 24 هزار گورا ماڻهو فوت ٿيا .
مصر جو انقلاب به هڪ تاريخي انقلاب ثابت ٿيو آهي ، جنهن ۾ لکين مصري مردن توڙي عورتن ، مسلمان ۽ عيسائي بغير ڪنهن مذهبي فرق جي ، هر فڪر ۽ سوچ جي ماڻهن هڪ ٿي تخت تي موجود صدر مبارڪ حسيني کي لاٿو ، لکين ماڻهن مصر جي روڊن ۽ رستن کي پنهنجي انقلابي نعرن سان گونجائي ڇڏيو ، ان انقلاب دوران مصر جي پوري قوم سان گڏ عورتن خاص ڪري نوجوان ڇوڪرين پنهنجي انقلابي جوش ۽ ڏاهپ سان قوم کي سڄاڳ رکيو سندن همت ۽ جوش مصر جي نوجوان ڇوڪرن ۽ مردن جا جذبا مرڻ نه ڏنا ۽ کين همٿائينديون رهيون ۽ صدارتي ڪرسي سان چنبڙيل حڪمران کي ڊاهي پٽ ڪيو .
هاڻي ڏسڻو آهي ته پاڪستان اندر طاهرالقادري پنهنجو اعلانيل انقلاب ڪهڙي ريت برپا ڪندو جڏهن ته حڪمران چئي رهيا آهن ته ملڪ اندر 65 سالن کان انقلاب جاري آهي حقيقت ۾ ڏٺو وڃي ته جيڪڏهن 65 سالن کان ملڪ ۾ انقلاب آهي ته ان جو فائدو عوام بجاءِ سرمائيدارن ۽ جاگيردارن کي ئي حاصل آهي . طاهرالقادري پنهنجي طاقت جو مظاهرو پهرين به ڪري چڪو آهي جنهن ۾ سندس ڪارڪنن ، مردن ، عورتن ۽ ٻارڙن ڀرپور حصو ورتو هو . سندس اهڙي ڌرڻي کي سندس مخالفن به تسليم ڪيو هو هن وقت طاهرالقادري کان اڳ ۾ 14 آگسٽ تي عمران خان حڪومت خلاف ڀرپور تحريڪ جو اعلان ڪري چڪو آهي ساڳي ريت طاهرالقادري جي رٿيل انقلاب کي منهن ڏيڻ لاءِ حڪومت پاران فوج جو سهارو ورتو پيو وڃي اهڙي فيصلي کي ملڪ جي مڙني سياسي پارٽيون قبول ڪرڻ کان انڪاري آهن جيئن جيئن ڏينهن ويجھا ايندا پيا وڃن تيئن حڪومت لاءِ پريشاني جو سامان وڌندو پيو وڃي ان سان گڏ حڪومت هڪ پاسي عمران خان ۽ طاهرالقادري سان ڳالهين تي زور ڏئي رهي آهي ته ٻئي پاسي ڇڙواڳ وزيرن جا وات بند نه ٿا ٿين جنهن سبب ڪشيدڪي وڌندي پئي وڃي . اهڙي ماحول ۾ هن وقت جنهن جاءِ تي جمهوريت کي خطرا پيش آهن ان جاءِ تي فوج ۽ عام شهرين کي هڪ ٻئي جي سامهون آڻي ٽڪراءَ واري صورتحال پيدا ڪئي پئي وڃي ، هاڻي ڏسڻو اهو آهي ته حڪومت عمران خان ۽ طاهرالقادري جي انقلاب کي ڪهڙي طرح روڪيندي جنهن سان انساني جانيون نقصان کان بچي سگھن .
mehwishabasi17@gmail.com


Sunday 27 July 2014

#Women #Sindh #Pakistan (Mehwish Abbasi) My article in Daily Sindh express 27-07-2014 Dignity of Women and our society


My article in Daily Sindh express 27-07-2014 Dignity of Women and our society (Mehwish Abbasi)


اسانجي سماج جي عورت ۽ سندس تقدس !
مهوش عباسي
هر روز جڏهن اخبار تي نظر پوندي آهي ته اخبار جا صفحا سنڌ ۾ عورتن تي ٿيندڙ تشدد ، ظلم ۽ ڏاڍاين سان ڀريل نظر ايندا آهن مون کي ياد به نه آهي ته مان ڪڏهن ڪا اهڙي خبر پڙهي هجي جنهن ۾ عورت جي ڪاميابي ، ترقي ، حوصلي ۽ همت جو ذڪر هجي ، منهنجي نظر مان سنڌ جي عورتن بابت تمام گھٽ اهڙي قسم جون خبرون گذرنديون آهن جنهن ۾ ڪنهن با وقار عورت کي نمايان ڪيو ويو هجي ۽ ان جي ڪم ۽ ڪردار جي ساراه ڪئي وئي هجي ، جيڪڏهن هر روز ٽي وي چينلن توڙي اخبارن ۾ خبرون نظر اينديو آهن ته عورتن جي اغوا ٿيڻ ، ڪاري ڪري قتل ڪرڻ ، سڱ چٽي ۾ ڏيڻ ، تشدد ڪري مارڻ ، تيزاب سان ساڙڻ ، ذيادتين ، لڄالٽ ، جنسي ڏاڍاين ، خودڪشين ، غربت ، ننڍي عمر ۾ شاديون ۽ زبردستي شاديون ڪرائڻ جهڙيون خبرون نظر مان گذرنديون آهن . اڄ جي هن ترقي يافته دور ۾ به عورتن جي اهڙي مظلومي ، بي وسي ۽ ذيادتين کي ڏسي افسوس ٿيندو آهي ته جتي اسين پاڻ کي مهذب سڏرائڻ ۾ فخر محسوس ٿا ڪيون اتي ئي اسان پنهنجين نياڻين کي ڪاري ڪري قتل ڪرڻ ۾ دير نه ٿا ڪيون ، جتي اسان پاڻ کي سوشل ۽ آزاد سوچ وارو سڏرائيندي نه ٿا ٿڪجون اتي ئي اسان پنهنجين عورتن کي ذاتي ملڪيت سمجھي غلامي واري زندگي گذارڻ تي مجبور ڪري رهيا آهيون . ڪيترين ئي صدين کان وٺي عورت کي ذاتي ملڪيت تصور ڪيو ويو آهي ، جڏهن عورت کي ذاتي ملڪيت تصور ڪيو ويو آهي ته عورت جي پسند نا پسند جو اختيار مرد پاڻ وٽ رکيو آهي ، جنهن سبب عورت جي اظهار ۽ آزادي تي غلاماڻي سوچ حاوي ٿي چڪي آهي جيڪا سوچ هڪ جاگيرداراڻي سماج جي عڪاسي ڪري رهي آهي . عورت کي ذاتي ملڪيت تصور ڪرڻ سبب اها ملڪيت غيرت ، لڄ ۽ شان و شوڪت جي نفسيات جو شڪار ٿي رهي آهي جنهن سبب هو غلامي کي پنهنجو مقدر سمجھي زندگي گزاري رهي آهي ، اهڙي طرح هن پدرشاهي سماج ۾ عورت ڪمزور ۽ هيڻي بڻائي وئي آهي جنهن سبب صدين جو سفر گذرڻ باوجود  اڄ به عورت غلامي واري زندگي گزاري رهي آهي پوءِ کڻي اها غلامي خانداني ، سماجي ، معاشي ، قبيلائي يا رشتيداري نظام ۾ سڌي يا اڻ سڌي طرح هجي . اڄ به جاگيرداراڻي ۽ وڏيرڪي نظام ۾ ٻهراڙين اندر عورتن کي ڍورن وانگر وڪرو ڪرو وڃي ٿو ، ڏنڊ ۽ چٽيءَ ۾ عورتن جا سودا ڪيا وڃن ٿا ، جنهن سبب عورتن جي لڄ ، شان ۽ معصوميت چند روپين عيوض نيلام ٿي وڃي ٿي ، اڄ به پلئه ۾ عورتن جا ناحق خون ڪيا وڃن ٿا ، ذاتي تڪرارن ۽ ملڪيت حاصل ڪرڻ خاطر بيگناه عورتن کي ڪاري ڪري ماري ، بغير غسل ۽ ڪفن جي کڏ ۾ اڇلايو وڃي ٿو .
هن ملڪ ۾ جتي 100 کان وڌيڪ اين جي اوز عورتن جي ڀلائي لاءِ ڪروڙين روپين جا فنڊز وصول ڪري ڪم ڪري رهيا آهن ، ادارا هر روز عورتن لاءِ ڪانفرنسون ڪوٺائيندا رهن ٿا ، جتي اسان پاڻ کي تهذيب يافته ۽ تعليم يافته سڏرايون ٿا اتي اڄ به عورتن سان بد ترين قسم جو استحصال ، نا انصافي ۽ خراب رويا اختيار ڪيا وڃن ٿا ، هڪ عالمي اداري جي رپورٽ مطابق 70 سيڪڙو عورتون پنهنجي گھرن ۾ به غير محفوظ آهن جن کي گھريلو تشدد جو نشانو بڻايو وڃي ٿو ، جڏهن ته 5 کان 15 سال عمر جي ڇوڪرين کي جسم فروشي تي مجبور ڪيو وڃي ٿو جن جو تعداد هر سال 5 کان 10 لک ٿيندو جڏهن ته 1 لک عورتن کي ٻين ملڪن ۾ جسم فروشي لاءِ وڪرو ڪيو وڃي ٿو ، شايد اسان جا ادارا اهڙن عملن خلاف ڪبوتر جيان اکيون پوري ويٺا آهن ، عورتن کي اڄ به اهو مقام حاصل نه ٿي سگھيو آهي جنهن جون عورتون حقدار آهن کين هن سماج ۾ ذلت رسوائي ۽ جهالت پلئه پئي آهي .
سڌريل قومن ۽ ترقي يافته ملڪن ۾ عورتن جي زندگي جو سفر سولو آهي پر سنڌ جي عورت اڄ به پنهنجو وجود مڃرائي نه سگھي آهي ، اسان جا حڪمران ۽ سماجي ماڻهو ان ڳالهه جي دعوى ڪندي نه ٿا ٿڪجن ته اسان جون عورتون اڄ آزاد آهن ، تعليم حاصل ڪري رهيون آهن ، مردن سان گڏجي ڪم ڪري رهيون آهن پر شايد انهن کي اهي ڳالهيون نظر نه اچي رهيون آهن ته گھر کان نڪرندي آفيس تائين عورتن کي ڪيترين پريشانين کي منهن ڏيڻو پوي ٿو ، تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ نياڻين کي ڪشالا ڪٽڻا ٿا پون اڃ به سنڌ ۾ صرف 52 فيصد عورتون تعليم يافته آهن ، اڄ به ٻهراڙين ۾ نياڻين جا اسڪول بند پيل آهن ، ان ڳالهه ۾ ڪو شڪ نه آهي ته ڪنهن حد تائين 21 صدي جي عورت پاڻ کي مڃرايو آهي جنهن جا ڪيترائي مثال اسان وٽ موجود آهن ، پوءِ ڀلي تعليم جو ميدان هجي يا راند جو ، سياسي توڙي معاشي ڪمن ۾ عورتون پاڻ کي مڃرائي رهيون آهن ، سياست سميت معاشري جي بهتري لاءِ اهم ڪردار ادا ڪري رهيون آهن ، پر هزارن ۾ چند اهڙا مثال اسان کي ملندا ، سماج ۾ وڌندڙ براين ، مرداڻي سماج جي عورتن ڏانهن وڌندڙ ناڪاري سوچ عورتن کي ڪمزور ۽ مظلوم بڻايو آهي ، جنهن سبب عورتن جي اڪثريت اڄ به غربت جي گھاڻي ۾ پسجي رهي آهي ، اڄ به عورتن کي صحت ، تعليم جهڙا بنيادي مسئلا درپيش آهن ، تاريخ ۾ ڏسجي ته دنيا جون ڪيتريون ئي عورتون جيڪي گذريل دورن ۾ سنڌ جي عورتن کان هڪ قدم پوئتي هيون اهي اڄ سنڌ جي عورتن جي نسبت ۾ ترقي جي راه ڏانهن گھڻو اڳتي نڪري چڪيون آهن . اسان جي سماج ۾ جڏهن به عورت جو ذڪر ٿئي ٿو ته ذهنن ۾ اٻوجھ ، هيڻي ، ويچاري ، مجبور ، مظلوم ، بيوس ۽ لاچار جهڙا لفظ اجاگر ٿين ٿا عورتن کي اپاهج سمجھيو وڃي ٿو ته اها سوچ رکي وڃي ٿي ته سماجي ، معاشي ۽ قومي ترقي ۾ عورتون ڪردار ادا نه ٿيون ڪري سگھن جڏهن ته گھر جي ڪم ڪار ، ٻارن جي پالنا کان وٺي فصلن ۽ مال جي سار سنڀال جا ڪم به عورتن کان ورتا وڃن ٿا ، ڳوٺن ۽ شهرن ۾ عورتن تي ظلم جي ڪا به گھٽتائي نظر نه اچي رهي آهي فرق صرف اهو آهي ته ٻهراڙين ۾ عورتن تي جسماني تشدد ڪيو وڃي ٿو ۽ شهرن ۾ ذهني توڙي نفسياتي تشدد سان گڏ عورتن کي ڪم ڪرڻ يا وري تعليم حاصل ڪرڻ دوران جسماني طور حراسان پڻ ڪيو وڃي ٿو ، عورت کي هر قدم تي اهو احساس ڏيارو وڃي ٿو ته هو مرد کانسواءِ زندگي جو هڪ قدم به نه ٿي هلي سگھي جنهن سبب ان کي ڪڏهن ڀاءُ ، پٽ يا وري مڙس جو سهارو وٺڻو پوي ٿو .
اسانجو سماج ايترو بي حس ٿي چڪو آهي ، هتي ماڻهو عورت جي تقدس کي پامال ڪن ٿا ان جي مان ۽ رتبي جو قدر نه ٿا ڪن ، اها ئي عورت آهي جنهن کي شاه سائين پنهنجي شاعري ۾ سسئي ۽ مارئي چيو ، ڪيترن ئي شاعرن ۽ اديبن عورتن کي ارپنا ڏني ، سنڌ ڌرتي تي اسان کي هميشه فخر رهيو آهي ، اسان جا شاعر ، اديب ، ليکڪ ان ڌرتي جي سونهن ۽ عورت تي لکندا رهن ٿا ، پر ان ڌرتي ۾ عورت جي سونهن ۽ معصوميت کي ڪڌين رسمن جي ور چاڙهيو وڃي ٿو ، وحشين هٿان عورتن جي لڄ کي لتاڙيو وڃي ٿو ان سون جهڙي سنڌ اندر عورتن سان هانءُ ڏاريندڙ واقعا پيش اچن ٿا ، اهڙن ڪڌن ڪمن کي روڪڻ لاءِ ڪا به سگھاري مهم نظر نه اچي رهي آهي ، افسوس ته تڏهن ٿيندو آهي جڏهن اسان جي سماج جون پڙهيل لکيل عورتون به اهڙين ذيادتين خلاف آواز ناهن اٿارينديون چند نالن کانسواءِ اسان جون تمام عورت رهنما ۽ سياستدان خاموش تماشائي بڻيل آهن ، جيڪڏهن هڪ نظر پارليامينٽ ۽ اسيمبلين ۾ ويٺل عورت ايم اين ايز ، ايم پي ايز تي وجھجي ته اتي به سنڌ جي عورتن لاءِ عورت اڳواڻن ڪي خاص قدم نه کنيا  آهن نه وري اهڙين ڪڌين رسمن ۽ عورتن سان ٿيندڙ ظلمن خلاف ڀرپور آواز اٿاريو هجي . جمهوريت جي دعويدارن ، حڪمرانن ۽ ڊڪٽيٽرن عورتن جي بهتري لاءِ ڪاغذن جو پيٽ ڀرڻ لاءِ ڪيترائي قانون جوڙيا مگر افسوس جو ايترو عرصو گذرڻ باوجود به عورتن کي انصاف پلئه نه پيو ، اسان جي عورت رهنمائن کي گھرجي ته عورتن جا مسئلا حل ڪرائڻ ۾ سنجيدگي جو مظاهرو اختيار ڪن کين گھربل انصاف ميسر ڪن ، عورتن کي تعليمي ميدان ۾ پيش ايندڙ مشڪلاتون ختم ڪيون وڃن جنهن سان گڏ عورتن کي هر محاذ تي سرگرم ڪن جيڪو اسان جي سماج جي ترقي لاءِ پڻ اهم قدم ثابت ٿيندو .

 mehwishabasi17@gmail.com